Srebro od wieków cieszy się ogromną popularnością w jubilerstwie, będąc podstawowym materiałem do tworzenia różnorodnej biżuterii, takiej jak pierścionki, kolczyki, broszki czy naszyjniki. Jednak nie wszystkie wyroby srebrne są równe – ważna jest próba srebra, która określa zawartość czystego srebra w stopie. Wspólnie przyjrzymy się, jakie są próby srebra, jakie mają oznaczenia oraz do czego jest wykorzystywana każda z nich.
Co to jest próba srebra?
Próba srebra to wskaźnik określający ilość czystego srebra w stopie, wyrażony w promilach (częściach na 1000). Informuje nas o tym, jaką część danego wyrobu stanowi czyste srebro, a jaką inne metale, takie jak miedź czy cynk, które są dodawane w celu zwiększenia trwałości i odporności wyrobu na uszkodzenia mechaniczne. Czyste srebro jest metalem miękkim i podatnym na zarysowania, dlatego do wyrobu biżuterii stosuje się stopy z domieszkami innych metali, które poprawiają jego właściwości użytkowe. Wśród rodzajów prób srebra na rynku jubilerskim dominuje kilka standardów. Każda z nich ma specyficzne właściwości i przeznaczenie – przyjrzyjmy się im bliżej. Sprawdzimy także, jakie próby srebra mają oznaczenia (najczęściej cyfra).
Próba srebra 925 – srebro Sterling
Próba srebra 925, znana również jako srebro Sterling, to najwyższy standard używany powszechnie w jubilerstwie. Zawiera 92,5% czystego srebra i 7,5% innych metali, najczęściej miedzi. Taka proporcja zapewnia doskonały balans między szlachetnością i wytrzymałością materiału.
Srebro próby 925 charakteryzuje się:
- wysokim połyskiem,
- dobrą odpornością na ścieranie,
- trwałością i odpornością na odkształcenia,
- głębokim, szlachetnym odcieniem.
Ze względu na swoje właściwości, próba srebra 925 jest wykorzystywana do produkcji:
- wysokiej jakości biżuterii: pierścionków, kolczyków, naszyjników,
- ozdób z kamieniami szlachetnymi,
- ekskluzywnych zestawów sztućców,
- przedmiotów dekoracyjnych o wysokiej wartości artystycznej.
Srebro Sterling jest najczęściej wybierane do elementów biżuterii noszonych na co dzień, ponieważ łączy piękno z praktycznością.
Próba srebra 875 – rosyjski standard
Próba srebra 875 zyskała popularność przede wszystkim w krajach Europy Wschodniej, szczególnie w Rosji i byłych republikach ZSRR. Zawiera 87,5% czystego srebra, co czyni ją nieco mniej szlachetną niż srebro Sterling, ale wciąż o wysokiej wartości.
Charakterystyczne cechy srebra próby 875 to:
- nieznacznie ciemniejszy odcień niż srebro próby 925,
- dobra odporność na utlenianie,
- wysoka twardość,
- doskonałe właściwości przy odlewach.
Ze względu na te cechy, próba srebra 875 jest często wykorzystywana do produkcji:
- broszek i kamei,
- masywnych naszyjników i bransolet,
- przedmiotów użytkowych (papierośnice, pudełka),
- biżuterii z elementami filigranu i granulacji.
Ta próba srebra dobrze sprawdza się w przedmiotach o bardziej złożonej strukturze, gdzie ważna jest precyzja odlewu i trwałość delikatnych elementów.
Próba srebra 830 - standard skandynawski
Próba srebra 830 zawiera 83% czystego srebra i jest szczególnie popularna w krajach skandynawskich, zwłaszcza w Danii, Norwegii i Szwecji. W połowie XX wieku stała się znakiem rozpoznawczym modernistycznego designu skandynawskiego.
Srebro próby 830 wyróżnia się:
- zwiększoną wytrzymałością na uszkodzenia mechaniczne,
- dobrą podatnością na obróbkę plastyczną,
- niższą ceną niż wyższe próby,
- charakterystycznym lekko przytłumionym połyskiem.
Próba srebra 830 znajduje zastosowanie głównie w:
- sztućcach i zastawie stołowej,
- biżuterii codziennego użytku,
- dekoracyjnych przedmiotach użytkowych,
- współczesnej biżuterii typu vintage.
Ten rodzaj srebra jest ceniony głównie za swoje właściwości użytkowe – przedmioty z niego wykonane są trwałe i odporne na zużycie, choć z czasem mogą ciemnieć nieco szybciej niż wyroby z wyższych prób.
Próba srebra 800 – standard europejski
Próba srebra 800 jest popularnym standardem w wielu krajach europejskich, zwłaszcza w Niemczech, Austrii i Włoszech. Zawiera 80% czystego srebra, co czyni ją najpraktyczniejszą wśród wysokich prób.
Właściwości srebra próby 800:
- najwyższa twardość spośród popularnych prób,
- wysoka odporność na odkształcenia,
- bardzo wysoka podatność na polerowanie,
- niższa skłonność do ciemnienia niż wyższe próby.
Próba srebra 800 jest idealnym materiałem do:
- masywnej biżuterii: grubych bransolet i sygnetów,
- sztućców i zastawy stołowej intensywnie użytkowanej,
- przedmiotów codziennego użytku,
- elementów architektonicznych i dekoracyjnych.
Ze względu na swoją wytrzymałość, wyroby z próby 800 są często wybierane, gdy liczy się przede wszystkim trwałość i odporność na uszkodzenia mechaniczne. Warto również wspomnieć o próbie 999, która oznacza niemal czyste srebro (99,9%). Ze względu na swoją miękkość, srebro tej próby jest rzadko wykorzystywane w biżuterii użytkowej, natomiast często spotykane w monetach, sztabkach inwestycyjnych oraz ekskluzywnych przedmiotach kolekcjonerskich.
Próby srebra – oznaczenia i cechy probiercze
Aby ułatwić identyfikację prób srebra, na wyrobach jubilerskich umieszcza się cechy probiercze, czyli znaki wybite na powierzchni produktu. W Polsce system cech probierczych jest nadzorowany przez urzędy probiercze, które kontrolują autentyczność wyrobów srebrnych. Oznaczenia mogą zawierać nie tylko wartość próby, ale i dodatkowe symbole wskazujące na kraj pochodzenia lub producenta.
Próby srebra w biżuterii
Wybór odpowiedniej próby srebra w biżuterii zależy od kilku czynników, takich jak przeznaczenie wyrobu, oczekiwana trwałość oraz preferencje dotyczące wyglądu. Pokrótce opisaliśmy poszczególne elementy biżuterii, które powstają ze srebra różnych prób.
- Pierścionki: ze względu na codzienne użytkowanie i narażenie na uszkodzenia mechaniczne, pierścionki najczęściej wykonuje się z próby 925. Taki stop zapewnia odpowiednią trwałość oraz piękny wygląd. W przypadku masywnych modeli, zwłaszcza męskich, czasami stosuje się próbę 875 lub 830, aby zwiększyć odporność na zarysowania.
- Kolczyki: ze względu na mniejsze narażenie na uszkodzenia, kolczyki zazwyczaj wykonuje się z próby 925, co gwarantuje ich trwałość i estetyczny wygląd. Lżejsze modele mogą być również wykonane z wyższych prób, takich jak 999, jednak wymagają ostrożniejszego użytkowania.
- Broszki: będące często elementem ozdobnym odzieży, również najczęściej wykonuje się z próby 925. W przypadku większych i cięższych modeli, zwłaszcza tych o charakterze artystycznym, stosuje się czasem próbę 875 lub 830, aby zapewnić odpowiednią wytrzymałość.
- Naszyjniki:naszyjniki i łańcuszki noszone na co dzień, muszą być trwałe, dlatego najczęściej spotyka się je w próbie 925. Delikatniejsze modele mogą być wykonane z wyższych prób, ale należy pamiętać o ich większej podatności na uszkodzenia.